اتصالات گالوانیزه یکی از رایج ترین و پرکاربردترین انواع اتصالات در بین لوله و اتصالات فولادی در صنعت است که حدودا از 50 سال پیش در ایران رواج پیدا کرده است. اتصالات گالوانیزه معمولا در دونوع سیاه و سفید تولید و عرضه می شوند، اغلب به صورت دنده ای هستند و در سایز های متنوعی در بازار عرضه می گردند. سفید بودن اتصالات گالوانیزه به علت داشتن پوششی از فلز روی است که علت و مراحل تولید آن در ادامه شرح داده خواهد شد.
اتصالات گالوانیزه به صورت ریخته‌گری و با استفاده از قالب تولید میشوند. فولاد نرم، اصلی ترین قسمت اتصالات گالوانیزه است که به دو صورت اتصالات درزدار (دو ورق به هم جوش داده) یا به صورت بدون‌درز (یک تکه) ساخته می‌شود. این نوع اتصالات به علت شرایط محیطی که در آن قرار می‌گیرند در معرض خطر زنگ‌زدگی و یا پوسیدگی، در اثر وجود رطوبت هستند و به همین علت نیاز به پوشش مخصوصی دارند تا از آنها مراقبت و محافظت کند. جهت ایجاد این پوشش محافظ بر روی اتصالات گالوانیزه، از عمل گالوانیزه کردن استفاده می‌شود.
در واقع، عمل گالوانیزه کردن جهت محافظت از فولاد نرم است. چرا که آلیاژهای فلزی به طور معمول در برابر محلول‌های خورنده مقاومت بالایی ندارند و در دراز مدت دچار خوردگی میشوند.
گالوانیزاسیون بدین صورت است که اتصالات گالوانیزه را که معولا از آهن سفید ساخته میشوند به یک مخزن حاوی فلز روی مذاب منتقل می کنند تا سطح داخلی و خارجی اتصالات فلزی با فلز روی پوشش داده شده و اتصالات به اصطلاح گالوانیزه شوند. با این عمل مقاومت اتصالات گالوانیزه در برابر محیط های خورنده بالا می رود و برای هر شرایط آب و هوایی قابل استفاده می شوند و می توانند در برابر انواع خوردگی ها سال ها کار کنند.
باید توجه داشت که گالوانیزاسیون عمل ضدزنگ‌سازی نیست و این لوله‌ها را ضد زنگ نمی‌کند. در اتصالات گالولنیزه به‌دلیل وجود روکشی از جنس روی، سرعت خوردگی فلز به اندازه چشمگیری کاهش می‌یابد و به‌عبارتی، مقاومت این اتصالات در برابر خوردگی افزایش می‌یابد. بنابراین، باید تفاوت اتصالات گالوانیزه با استنلس استیل در نظر گرفته شود.
اتصالات گالوانیزه گستره کاربرد وسیعی در صنایع مختلف، نظیر نفت و گاز و پتروشیمی، صنعت دریایی و به طور کلی صنایعی که مقاومت اتصال در برابر خوردگی برایشان مهم باشد دارند.
موارد استفاده از اتصالات گالوانیزه:
به‌طور کلی اتصالات گالوانیزه در ادامه روند لوله‌کشی گالوانیزه و به جهت تغییر سایز یا گرفتن انشعاب و یا مسدود کردن لوله و... مورد استفاده قرار می‌گیرند و باعث تکمیل روند لوله‌کشی میشوند. از رایج‌ترین موارد مصرف اتصالات گالوانیزه می توان به آب رسانی (انتقال آب آشامیدنی در ساختمان و آب گرم و سرد)، گلخانه، حصارکشی، سازه فلزی، تصفیه خاته، کشاورزی، مخابرات و... اشاره کرد.
مزایای استفاده از اتصالات گالوانیزه:
- هزینه کم برای ساخت و فروش اتصالات گالوانیزه
- طول عمر بالا
- بازرسی چشمی سریع، آسان و کم هزینه
- پایین تر بودن هزینه تعمیرات و نگهداری و مقرون‌به‌صرفه بودن آن
- مقاومت خوب در برابر فشار بالا
- قابل استفاده برای دماهای بالا
- مقاومت مکانیکی خوب در برابر ضربات
- مقاومت بالادر برابر حریق و نفوذ هوا به بدنه لوله‌ها
- کم بودن ضریب انبساط طولی
در کنار مزایایی که برای این اتصالات ذکر شد، باید توجه داشت که اتصالات گالوانیزه، همانند سایر محصولات گالوانیزه (نظیر لوله‌های گالوانیزه)، برای برخی کاربردها نظیر خطوط انتقال گاز و استفاده های زیر سطحی (به صورت دفن شده) مناسب نیستند و در صورت استفاده برای چنین کاربردهایی ممکن است در طولانی مدت مشکلاتی برای خطوط انتقال بوجود آورند.
معرفی برندهای اتصالات گالوانیزه:
از مطرح ترین و پرفروشترین برندهای اتصالات گالوانیزه می توان به اتصالات گالوانیزه توپی برزیل ، اتصالات گالوانیزه مک، اتصالات گالوانیزه جورج فیشر، اتصالات گالوانیزه سیتکو و اتصالات گالوانیزه چینی اشاره کرد.
اصطلاح نر و ماده در گالوانیزه چیست؟
یکی از اصطلاحاتی که هنگام خرید اتصالات گالوانیزه ممکن است زیاد بشنوید نر یا ماده بودن اتصال است. همان‌طور که در بالا توضیح داده شد چون اتصالات گالوانیزه دنده ای هستند و برای متصل کردن لوله از این دنده ها استفاده می شود، پس اگر این دنده ها داخل اتصال مورد نظر باشد (توپیچ) آن را ماده و اگر به صورت بیرون آمده باشد (روپیچ) اصطلاحا آن را اتصال نر می‌نامند.
در زمان اجرای لوله کشی اتصالات نر و ماده گالوانیزه به صورت یکپارچه به هم متصل می شوند.
معرفی مهمترین انواع اتصالات گالوانیزه:
1. زانو گالوانیزه: زانو گالوانیزه از مهم ترین اتصالات گالوانیزه است و در دو نوع 45 و 90 درجه تولید می شوند. این اتصال به صورت مادگی طراحی شده و دارای شیار های داخلی است وعموما جهت ایجاد چرخش در جریان سیال از این اتصال گالوانیزه استفاده می شود. (عکس)
2. سه راهی گالوانیزه: یکی دیگر از پرکاربرد ترین نوع اتصالات گالوانیزه سه راهی ها هستند که به طور کلی در دو نوع سه راهی مساوی(سایز ورودی و خروجی و انشعاب یکسان است) و یا سه راهی تبدیلی (سایز انشعاب از سایز ورودی و خروجی کمتر است) تولید می شوند.
از این نوع اتصال جهت ایجاد انشعاب و یا پیوند انشعابات دیگر استفاده می شود. سه راهی های گالوانیزه 90 درجه بوده و معولا به صورت ماده تولید می شوند. (عکس)
3. تبدیل گالوانیزه: هنگامی که در زمان لوله کشی احتیاج به تغییر قطر لوله ها در مسیر لوله کشی باشد و لازم باشد لوله هایی با قطر های متنوع به هم اتصال پیدا کنند از اتصالی به نام تبدیل گالوانیزه استفاده می شود. اتصالات تبدیلی گالوانیزه معمولا به صورت یک طرف نری و یک طرف مادگی تولید می شوند. (عکس)
4. مهره ماسوره گالوانیزه: مهره ماسوره کاربرد های متنوع و فراوانی در طراحی خطوط لوله داشته و معمولا جهت تغییر خط لوله استفاده می شوند. به طور کلی پس ازپایان مرحله لوله کشی و اجرای کامل لوله و اتصالات ،به راحتی امکان تغییر و یا باز کردن خطوط لوله وجود ندارد.
ولی استفاده از مهره ماسوره بین خطوط لوله کشی این قابلیت را ایجاد می کند که لوله از آن محل باز و بسته شده و تعمیر شود. به همین علت مهره ماسوره‌های گالوانیزه اهمیت بالایی دارند و هنگام تولید از بهترین روش‌ها برای گالوانیزه کردن آن استفاده می شود.
از مهم ترین کاربرد های مهره ماسوره گالوانیزه می توان به مسدود کردن یا محدود کردن جریان سیال و تقسیم کردن یا انشعاب دادن و متصل کردن و .... اشاره کرد.(عکس)
5. بوشن گالوانیزه: از این نوع اتصال گالوانیزه جهت متصل کردن لوله هایی که هردو نری هستند استفاده می شود و به همین علت بوشن گالوانیزه اتصالی است که از هر دوطرف به صورت مادگی برش خورده است. (عکس)
6. درپوش گالوانیزه: در مسیر لوله کشی جهت مسدود کردن و یا به اصطلاح کورکردن لوله ها از اتصالی به نام درپوش گالوانیزه استفاده می شود. این اتصال گالوانیزه در قطرهای متفاوت و به صورت مادگی تولید شده و انتهای لوله نصب می گردد. به ابن نوع اتصال پلاگ گالوانیزه (plug)نیز می گویند.
7. مغزی گالوانیزه: کاربرد این نوع از اتصال گالوانیزه دقیقا برعکس بوشن های گالوانیزه است. به این صورت که برای اتصال دو بخش توپیچ یا به اصطلاح مادگی از این نوع اتصال گالوانیزه استفاده می شود. برای مثال می توان به این مورد اشاره کرد که برای اتصال بین دو شیر فلکه که هردو توپیچ هستند از مغزی گالوانیزه استفاده می شود.
مغزی های گالوانیزه از نظر ظاهری شبیه به بوشن ها هستند با این تفاوت که این اتصال به صورت نری تولید می شود. از مهم ترین کاربرد های مغزی تغییر یک محل مادگی به نرگی است.
8. چپقی گالوانیزه: اتصال چپقی گالوانیزه همانند زانو گالوانیزه برای تغییر مسیر جریان مورد استفاده قرار می گیرد. تفاوت این دونوع اتصال گالوانیزه در نحوه رزوه شدن و حدید شدن آن ها می باشد. به این صورت که زانو های گالوانیزه به صورت دوطرف توپیچ و یا مادگی تولید میشوند ولی چپقی گالوانیزه به صورت یک طرف روپیچ و یک طرف توپیچ می باشد. این نوع اتصال گالوانیزه در دو نوع 45 و 90 درجه تولید می شوند.
9. روپیچ توپیچ گالوانیزه: یکی دیگر از اتصالات گالوانیزه که در ادامه خطوط لوله کشی استفاده می شوند روپیچ توپیچ ها هستند که تفاوت آن با بوشن ها در این است که بوشن ها از دوطرف مادگی یا توپیچ هستند ولی روپیچ توپیچ گالوانیزه همان طور که از اسمش پیداست یک طرف مادگی و یک طرف نرگی است.
10. فلنج گالوانیزه: فلنج که در دسته اتصالات دنده ای گالوانیزه قرار می گیرد، وسیله ای است برای متصل کردن لوله های گالوانیزه و تغییر قطر لوله ها و غیره. به فلنج، اتصال دهنده شیر به لوله هم می گویند. مزیت استفاده از این اتصال گالوانیزه این است که قابلیت باز و بسته شدن دارد و در صورت خرابی به راحتی تعویض می شوند.
⭐⭐ برای آب‌بندی بهتر و عدم نشتی از محل وصل اتصالات گالوانیزه بهتر است از اقلامی همچون نوار تفلون – خمیر لوله کشی و ... استفاده کرد.
لازم به ذکر است که استفاده از لرزه‌گیرهای لاستیکی کمک می‌کند که لرزش وارد شده از طریق پمپ و یا چیلر به اتصالات گالوانیزه تا حدود زیادی کمتر شود و نشتی از محل اتصالات گالوانیزه کمتر شود.
دیدگاه خود را بنویسید